رونمایی از مجموعه‌مقالات «تلاش افغان‌ها برای صلح»
یما امیری
مجموعه مقالات «تلاش افغان‌ها برای صلح- نامه‌های تاریخی رییس‌جمهور نجیب‌الله و داکتر محمد حسن کاکر»، امروز (یک‌شنبه، 12 ثور) با حضور نویسندگان، تحلیل‌گران و محصلان در مرکز معلومات افغانستانACKU در پوهنتون کابل رونمایی و بررسی شد.
در این برنامه، چهره‌های اکادمیک و نویسندگان، چاپ نامه‌های نجیب‌الله و استاد کاکر و مجموعه مقالات پژوهشگران، فعالان جامعۀ مدنی و مذاکراه‌کنندگان ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات صلح را در زمینۀ فهم مراحل مذاکرات و عبرت از اشتبهات گذشته و استفادۀ مطلوب از فرصت‌های آینده مهم و سازنده عنوان کردند.
سخنرانان با اشاره به اهمیت نامه‌های تبادله‌شده میان نجیب‌الله و داکتر کاکر در مقطع کنونی تأکید کردند: علی‌رغم این‌که دو شخصیت تاریخی از دو دیدگاه متفاوت نمایندگی می‌کردند، اما دربارۀ صلح توافق نظر داشتند.
سپس، سخنرانان، شباهت‌ها و تفاوت‌ها میان وضعیت کنونی و دورۀ حاکمیت حزب دموکراتیک خلق، حکومت‌های داکتر نجیب‌الله و اشرف‌غنی و شرایط مجاهدین و طالبان را بررسی کرده و روی نکات ذیل تأکید ورزیدند:
- چالش‌هایی‌که موجب شکست طرح صلح داکتر نجیب‌الله شد، پس از 30 سال هنوز پابرجاست.
- همان‌طور که شوروی سابق طرح صلح را نیمه‌تمام گذاشت، ایالات متحده امریکا بدون این‌که مذاکره با طالبان به نتیجۀ روشن برسد، افغانستان را ترک می‌کند.
- همان‌طور که مجاهدین سابق حمایت منطقه‌ای و جهانی پیدا کرده بودند، طالبان هم حمایت برخی کشورهای منطقه و جهان را به دست آورده‌اند.
- چنانچه مجاهدین در روند صلح انعطاف‌ناپذیر بودند، طالبان نیز معتقد بر سقوط کامل نظام و برپایی یک نظم نو هستند.
- مجاهدین گروه‌های نامنسجم زیر چتر احزاب هفت گانه بودند؛ اما طالبان نشان داده اند که در سطح کلان یک دست و منسجم هستند.
- پس از خروج شوروی از افغانستان، دربارۀ حفظ نظام و دست‌آوردها اجماع نظر وجود نداشت، اما اکنون تقریباً اکثریت خواهان صیانت و پاسداری از ارزش‌ها و دست‌آوردها و نظام سیاسی هستند.
- جامعۀ بین‌المللی خواهان تغییر ساختارهای برجا مانده از رژیم پساشوروی در افغانستان بود؛ اما اکنون جامعۀ بین‌المللی برای حفظ نهادها و زیربناهای پسا 2001 اجماع نظر دارند.
- در دورۀ حاکمیت حزب دموکراتیک خلق، اردو جنگ‌افزار و قوای هوایی نیرومند داشت، اما از کمبود پرسونل و نیروی جنگی رنج می‌برد.
- همانند 30 سال پیش هنوز روی برقراری صلح در افغانستان، اجماع منطقه‌ای و جهانی وجود ندارد و صلح در کشور اولویت جهانی و منطقه‌یی نیست.
- نظام کنونی برخلاف حاکمیت حزب دموکراتیک خلق مشروعیت داخلی و بین‌المللی دارد و از حمایت اقتصادی و مالی جامعۀ جهانی برخوردار است.
- ساختارها و نهادها هم مردم‌سالار و دموکراتیک است؛ اما حزب دموکراتیک خلق به مردم‌سالاری باور نداشت.
سخنرانان خاطر نشان ساختند که در میان مردم دربارۀ «صلح» اجماع نظر وجود دارد؛ اما متأسفانه رهبران دو طرف درگیر تاهنوز روی عناصر اساسی موافقت‌نامۀ صلح به توافق نرسیده‌اند.
آنان بر ضرورت یک موافقۀ سیاسی برای ختم جنگ پافشاری کرده و نقش افغان‌ها به‌ویژه رهبران سیاسی داخل و بیرون دولت را در رسیدن به یک راه‌حل اساسی مهم خواندند.
«تلاش افغان‌ها برای صلح – د جمهور رئیس نجیب الله او ډاکټر محمدحسن کاکړ تاریخي لیکونه»، از سوی جامعۀ قلب آسیا و بنیاد تاریخ کاکر تهیه، تدوین و چاپ گردیده است.
در این کتاب به مراحل مختلف مذاکرات از دورۀ حاکمیت حزب دموکراتیک خلق تا دولت مجاهدین، رژیم طالبان و مذاکرات کنونی صلح میان جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان پرداخته شده است.
این نامه‌ها و مجموعه مقالات در دو کتاب جداگانه به زبان‌های دری- پشتو و انگلیسی نشر شده‌اند.
