آیا می‌توان مذاکرات صلح را همزمان با خشونت‌ها ادامه داد؟
October 14, 2020/
- «فشردۀ دور ششم نشست مجازی «Track2»»
- یک ماه پس از شروع مذاکرات بین‌الافغانی به تاریخ 12 سپتمبر در دوحه، در میز مذاکرات پیشرفت محسوسی به میان نیامده است؛ اما خشونت‌ها در افغانستان، به‌طرز چشمگیری افزایش یافته است. ششمین جلسۀ «ساخت یک افغانستان صلح‌آمیز: پشتیبانی منطقه‌ای و بین‌المللی از صلح افغانستان” از سوی «جامعۀ قلب آسیا» به همکاری مرکز مطالعات منازعه و بشردوستانه و مرکز همکاری بین‌المللی پوهنتون یورک و با حضور دیپلومات‌های ارشد و محققان منطقه‌ای و جهانی در 14 اکتبر 2020 به گونۀ آنلاین برگزار شد.
- در این نشست الکترونیک، آقای رولند کوبیا، نماینده خاص اتحادیه اروپا در افغانستان و آقای مارکوس پوتزل، نماینده خاص آلمان در افغانستان و پاکستان، به عنوان سخنرانان اصلی حضور داشتند. آنها نظریات‌شان را در پیوند به روند مذاکرات صلح افغانستان در دوحه و چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو ارایه کردند.
- پس از سخنرانی نمایندۀ خاص اتحادیۀ اروپا و نماینده خاص آلمان، بحث‌وگفت‌وگوی مفصل اشتراک‌کنندگان و طرح پرسش و پاسخ، روی چند نکتۀ کلیدی تأکید صورت گرفت:
- پس از وقفۀ دو هفته‌یی میان هیأت مذاکره‌کنندۀ دولت افغانستان و طالبان، دو طرف مذاکره مجدداً به تماس‌ها ادامه داده و اکنون در مورد لزوم برگزاری جلسات منظم روزانه توافق کردند.
- اولین سد راه جدی در برابر مذاکرات بین‌الافغانی، اساس قراردادن فقه حنفی به عنوان میکانیزم حل اختلافاف بود و مسألۀ دوم مبنا قراردادن توافق‌نامه 29 فبروری دوحه میان امریکا و طالبان به عنوان چارچوب اصلی مذاکرات، که به نظر می‌رسد دو طرف در این دو زمینه به توافق نزدیک شده‌اند. انتظار می‌رود که گفت‌وگوها در مسیر مسایل مربوط به برنامهریزی، آجندا و تعیین جدول زمانی پیش برود.
- بن بست اخیر، این سوال را به وجود آورده که آیا لازم است دو طرف به پذیرش میانجی و تسهیل‌کنندگان خارجی وادار شوند؟ گروه حامی روند صلح متشکل از نمایندگان کشورهای آلمان، ناروی، اندونیزیا، ازبکستان و قطر به همکاری یوناما یا نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در حال حاضر نقش گروه تماس و همکاری را فراهم می‌کنند. یک گروه پشتیبان بین‌المللی صلح نیز تشکیل شده که انتظار می‌رود به بهبود هماهنگی و همکاری در سطح بین‌الملی منجر شود.
- همچنان در این نشست مجازی دربارۀ تضمین‌کنندگان آیندۀ موافقت‌نامۀ صلح و همچنان در پیوند به نقش ابتکار «Track 2» بحث صورت گرفت.
- اشتراک‌کنندگان تأکید کردند که تشدید خشونت‌ها قابل قبول نیست و حملات گستردۀ نظامی مانند حملۀ طالبان در هلمند مغایر توافق‌نامه 29 فبروری امریکا و طالبان است. همچنان، آنها بر لزوم آتش‌بس و همچنان کاهش خشونت به عنوان دستور کار جامعۀ بین‌المللی اشاره کردند. ، هنوز کاهش خشونت طبق توافق 29 فبروری محقق نشده است.
- عواقب احتمالی شکست مذاکرات بین‌الافغانی بررسی شد: بدترین سناریو، بازگشت به قدرت به گونۀ غیرقابل قبول برای جامعۀ افغانستان و جامعه جهانی یا حتی خطر تقسیم اراضی و ادامه جنگ داخلی است.
- جامعه بین‌المللی باید درخواست یا اعمال نفوذ و فشار بر دو طرف را بالا ببرد تا یک نتیجۀ برد- برد به‌دست آید. مسایل مربوط به حقوق زنان و شهروندان نباید به دلیل یک رویکرد سیاسی از روند مذاکرات حذف شوند؛ بلکه باید به یکی از اصلی‌ترین مسایل مربوط به توافق‌نامه صلح نهایی تبدیل شوند.
- اتحادیه اروپا به‌عنوان حامی اصلی بازسازی افغانستان – نه به عنوان میانجی مستقیم- موضعی صریح در مورد ارزش‌ها و دست‌آوردها داشته و حفاظت از آن را خط سرخ خوانده است. اکنون لازم است اتحادیۀ اروپا نقش دیپلماتیک عملی خود را در حمایت از روند صلح تقویت کند و همچنین خلاء احتمالی را در آیندۀ پس از خروج نیروهای بین‌المللی پر نماید.
- همچنین تأکید صورت گرفت که اظهارات ضدونقیض اخیر ایالات متحده در مورد خروج از افغانستان، روند صلح را به مخاطره می‌اندازد. نیاز است که از چنین اظهارات عجولانه جلوگیری صورت گیرد. نقش ایالات متحده امریکا در حمایت از افغانستان و جلوگیری از رقابت منفی منطقه‌یی در راستای تحقق صلح و ثبات ضروری است.
- در این نشست مجازی، به نقش چین در ثبات و آیندۀ منطقه اشاره شد. چین روابط و مناسبات استراتژیک خود را با پاکستان و ایران ارتقا بخشیده است؛ اما هیچ اقدام دیپلوماتیک چشمگیر در راستای اجماع منطقه‌یی انجام نداده است.
- در پایان ابراز گردید که مجمع قلب آسیا و شرکای آن، در حال برنامهریزی برای ادامۀ سلسله مباحث «Track2» به منظور کمک به تسهیل گفت‌وگوها و درک درست از استراتژی‌ها و مواضع طرف‌های درگیر و همچنین تقویت نقش بازیگران منطقه‌یی و بین المللی هستند.
